top of page

ŚLAD PAMIĘCIOWY

Fotografia zatrzymuje rzeczywistość dając dowód jej istnienia. Odtajnia, nazywa i ujawnia świat z przenikliwą drobiazgowością, zachłannie zapisując przemijające obrazy.

Człowiek również przemija, bezpowrotnie odchodzi, a wraz z nim jego historia. Są tacy - naznaczeni, których życie szczególnie zasługuje na zapis.

Projekt „Ślad pamięciowy” to rejestracja ludzi, którzy doświadczyli złego, ludzi, którzy przeżyli piekło, ludzi prześladowanych, którzy w imię ideałów i wartości doznali bólu i poniżenia. To więzień polityczny okresu stalinowskiego, młody, bity, męczony psychicznie człowiek, to zwykły mały chłopiec zimową nocą wywieziony z rodzicami w głąb Rosji, to nastolatek pracujący ponad swoje dziecięce siły w berlińskiej fabryce samolotów.

Projekt składa się z trzech części - to zesłańcy na Sybir, to dzieci wywiezione do III Rzeszy na przymusowe roboty i to także więźniowie polityczni okresu stalinowskiego w Polsce Ludowej. Młodzi ludzie ze Związki Białej Tarczy i z organizacji Huragan, którzy w latach 50. walczyli w Polsce z okupantem sowieckim, za co byli bici i torturowani w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa na Anstadta 7 w Łodzi. To licealiści, którzy za ulotki o okupancie radzieckim otrzymali w wojskowym sądzie 40 stronicowe wyroki i do 15 lat ciężkiego więzienia.

To ludzie, którzy przez długie lata żyli w trudnym milczeniu. Ludzie, którzy noszą w sobie ślad wykluczenia, upokorzenia i samotności. Dziś bardzo już starzy ludzie, zaraz ich nie będzie. To ostatni moment, by zrobić zdjęcie, by pobrać odcisk ich twarzy jak wizerunek umęczonego Chrystusa na chuście Weroniki. Ostatnia chwila, by spytać o prawdę, o strach i ból, o tęsknotę i człowieczeństwo. Ostatni czas, by zobaczyć ich łzy, tutaj nie ma wstydu.

„Ślad pamięciowy” składa się z czarno białych studyjnych portretów wykonanych w konwencji fotografii policyjno-medycznej opartej na typologii twarzy. To forma bazująca na zasadach fotografii kryminalistycznej dającej obiektywny materiał o popełnionym przestępstwie. Rodzaj fotografii nacechowanej dokumentacyjnie, o charakterze śledczo-badawczym ujawnia fakt, że to ofiara uznana została za sprawcę i skazana. Obok dyptyków pojawia się notatka – zeznanie, sporządzona na podstawie nagranego wywiadu. Każda praca opatrzona jest imieniem i nazwiskiem konkretnego człowieka, jest to forma identyfikacji – fotograficzna ochrona przed jednostkowym zapomnieniem.

Za każdym razem, gdy gaszę światło i wyłączam dyktafon mam nieodparte wrażenie siły i optymizmu, a tym samym, że to, co robię ma sens.

Izabela Łapińska

Sybir

III Rzesza

Polska Ludowa

Projekt pokazany był w wielu miejscach, galeriach i muzeach, m.in: w Muzeum Kresów w Lubaczowie, w Muzeum Ziemi Wieluńskiej, w lesie nocą podczas Biegu Pamięci Sybiru we współpracy z Muzeum Sybiru w Białymstoku, w Noc Muzeów w dawnym więzieniu kieleckim na Wzgórzu Zamkowym, w Łodzi w Galerii FF i w Dzień Żołnierzy Wyklętych nocą w lesie brzozowym, w Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce, w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie na Rakowieckiej.
Prezentacje projektu objęte były stałym patronatem honorowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego, IPN oddział w Łodzi, Wojewody Łódzkiego i medialnym TVP Historia.
 
Dziękuję wszystkim bohaterom mojego projektu za serce, zaufanie i przyjaźń. Sybirakom aresztowanym przez NKWD, osobom wywiezionych na przymusowe roboty do III Rzeszy, osobom skazanym i prześladowanym przez władze komunistyczne w powojennej Polsce.
Dziękuję dzieciom, które z pasją użyczyły głosu do wspomnień, a byli to: Stanisław Ciechanowski; Julia Piasecka; Robert Niewola; Zuzanna Hartman; Marta Zauścińska; Maksym Kotliński; Franciszek Kwiatek; Michał Sowa; Jakub Kruszyński; Michał Maciejek;
Dziękuję:
Sewerynowi Boczkowi za realizację nagrań z dziećmi i prezentację multimedialną.
Panu Grzegorzowi Wróblowi za pomoc w dotarciu do bohaterów.
Pani Marzenie Kumosińskiej za długie rozmowy telefoniczne.
Pani dr Joannie Żelazko za konsultacje historyczne.

 

Stronę internetową zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci

stypendium_czerwona_edited.jpg

Patronat Honorowy wystaw projektu Ślad Pamięciowy

05_znak_uproszczony_kolor_biale_tlo_CMYK.jpg
IPN logo.jpg
Nowe Logo Wojewoda Młynarczyk.jpg

Patronat medialany wystaw projektu Ślad Pamięciowy

TVP_Historia_logo.jpg

W s z e l k i e   k o p i o w a n i e   i   r o z p o w s z e c h n i a n i e   f o t o g r a f i i,  n a g r a ń  i  t e k s t ó w   b e z   z g o d y   a u t o r a   j e s t  z a b r o n i o n e.

bottom of page